Şırnak’ın tarihi geçmişi, Osmanlının son döneminde ortaya çıkmakla birlikte topraklarının tarih öncesi dönemlere kadar uzanan bir geçmişi bulunmaktadır. Arkeolojik kazıların az olması tarihsel süreç hakkında bilgi sahibi olmayı güçleştirmektedir. Mezopotamya ve İran ağırlıklı devletlerden Asur, Pers ve Sasaniler ile sonrasında Roma ve Bizans imparatorlukları egemen olmuşlardır. Erken İslam döneminde fethedilen Şırnak toprakları, sırasıyla Emevi, Abbasi, Selçuklu, Eyyubi ve Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Şırnak Diyarbakır salnamesine göre 1875 ve 1876 yıllarında Mardin livasına bağlı kazadır. Cumhuriyet döneminde Siirt iline bağlı bir ilçe iken 1990 yılında Siirt ilinden ayrılarak Türkiye'nin 73. ili olmuştur (Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2021).

Siirt'in Eruh ilçesine bağlı Güçlükonak bucağı bu ilin ilçesi olmuş, ayrıca Mardin'in İdil, Cizre ve Silopi ilçeleri buraya bağlanmıştır. Şırnak’ın günümüzde 6 ilçesi bulunmaktadır. Bunlar,

•          Beytüşşebap

•          Cizre

•          Güçlükonak

•          İdil

•          Silopi

•          Uludere

Şırnak’ın adının kaynağıyla ilgili olarak kesin bir bilgiye sahip olunmamakla birlikte çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden en bilineni, Nuh Tufanıyla ilgili olduğu görüşüdür. İslam inanışına göre, Tufandan sonra Nuh’un gemisi Kur’an-ı Kerim’de Hud Sûresinin 44. ayetinde “Ey arz suyunu yut, ey gök sende tut denildi, su çekildi ve gemi Cudi Dağının üzerinde durdu” şeklinde anlatılmaktadır. Geminin durduğu dağdan inen ilk grup önce Heştan (Yoğurtçular Köyünü), Nuh peygamberin de içinde bulunduğu diğer bir grup ise bugünkü Şırnak yerleşim birimini kurmuştur. Önceleri Nuh’un Şehri anlamına gelen “Şehr-i Nuh” adı verilen bu kentin adı zamanla değişerek “Şernah”, “Şırnek” ve günümüzde de “Şırnak” halini almıştır (T.C. Şırnak Valiliği, 2021).