Loading...

İlçeler

Beytüşşebap

Beytüşşebap ilçesi 4 mahalleden ve 31 köyden oluşmaktadır(T.C. Beytüşşebap Kaymakamlığı, 2021). İlçe Şırnak merkeze 127 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüzölçümü 1.647 km2’dir. 2020 yılı itibariyle ilçe merkezinin nüfusu 5.690 kişi, köylerinin nüfusu 10.627 kişi olup mülki birim olarak toplam nüfusu 16.317 kişidir(TUİK, 2021).

Beytüşşebap kelimesi Arapça birleşik bir sözcük olup “beyt” ev, “şebap” ise genç anlamına gelmektedir. Sözcüğün birleşik anlamı “Gençlerin Evi” ifadesini oluşturmaktadır. İlçe, Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda Siirt’e bağlı iken 1936 yılında Hakkari’ye ve Şırnak’ın 1990 yılında il olmasıyla da Şırnak’a bağlanmıştır(Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2021).

İlçe sarp kayalık dağlar ve derin vadiler arasında kurulmuş olup tarımsal alanlar yok denecek kadar azdır. Yöre halkı geçimini keçi yetiştiriciliği ve arıcılık faaliyetleriyle sağlamaktadır. İlçeye 7 km uzaklıkta bulunan Ilıcak köyü yakınlarında Zümrüt Kaplıcası yer almaktadır.

Cizre

Mardin’e bağlı bir ilçe iken Şırnak’ın il olmasıyla 1990 yılında Şırnak’a bağlanmıştır. Cizre ilçesi 10 mahalleden oluşmakta olup ilçeye bağlı 32 köy bulunmaktadır.

2020 yılı itibariyle Cizre ilçe merkezinin nüfusu 128.412 kişi, bağlı köylerin nüfusu 23.287 kişi olup ilçe mülki sınırları içerisinde yaşayan kişi sayısı toplam 151.699 kişi olmuştur. İlçede yıllık nüfus artış hızı ‰ 20’dir(TUİK, 2021).

İlçe mülki sınırlarının yüzölçümü 444 km2 dir(Harita Genel Müdürlüğü, 2021). Cizre, Şırnak il merkezine 42 km, Habur sınır kapısının bulunduğu Silopi ilçesine 34 km, komşu illerden Mardin’e 157 km mesafededir. Günümüzde Cizre, Şırnak’ın ilçeleri arasında hem nüfus bakımından hem de sosyal ve ekonomik hayat bakımından en gelişmiş ilçedir.

Cizre, konum olarak Suriye sınırında yer almaktadır. Batıda İdil, doğuda Silopi ve kuzeyde Şırnak merkez ilçesi yer almakta ve güneyde Suriye ile sınırlaşmaktadır. Tarihi bir şehir olup Dicle nehrinin kenarında oluşan bir yarımada üzerinde kurulmuştur. İlçe topraklarının büyük kısmı Mezopotamya ovasının parçası olup rakımı yaklaşık 400 metredir. İlçenin kuzeydoğusunda Nuh tufanında Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturduğu yer olduğuna inanılan Cudi Dağı bulunmaktadır.

Cizre’de Nuh Camii, Nuh Havrası, Nuh Kilisesi şeklinde her üç semavi dine ait ibadethanelerin bulunması ve Cizre Surlarının gemi şeklinde yapılışı gibi sebeplerden ötürü şehrin Nuh Peygamberin yaşadığı çağlarda kurulduğunu belirten tarihçiler bulunmaktadır. Cizre ve çevresinin M.Ö. 3000’den beri yerleşimleştirildiği ve sırasıyla Akad, Babil, Asur hakimiyetine girdiği M.S. ise bölgenin Selevkoslar, Partlar ve Sasanilerin yönetimine geçtiği ifade edilmektedir. Cizre, M.S. 297 yılında Sasanileri yenen Roma İmparatorluğuna bağlanmıştır. Hz. Ömer döneminden sonra Cizre ve çevresinde İslam Devleti hakim olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Savaşında Safevileri yenmesi sonrasında Cizre ve etrafındaki bölge Osmanlı devletine katılmıştır(Karademir, 2019).

Cizre Ticaret ve Sanayi Odası 1998 yılında kurulmuş olup mevcut durumda 1.005 üyesi bulunmaktadır. Cizre Küçük Sanayi Sitesinde 148 işyeri faaliyet göstermektedir. Cizre Organize Sanayi Bölgesi 82 hektar büyüklüğünde bir alana kurulmuş olup 58 sanayi parseli bulunmaktadır. Toplam 40 sanayi parseli yatırımcılara tahsis edilmiş olup halen 18 sanayi parseli boş durumdadır.

Cizre sulanabilen tarım arazilerinin alanı az olup bunlar Dicle nehri ve bu nehrin kolları çevresinde yer alan arazilerdir. İlçede geçimlik düzeyde büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvancılığı yapılmaktadır(Cizre TSO, 2021).

Cizre tarihi ve turistik açıdan pek çok eseri barındırmaktadır. Cizre Ulu Camii, Nuh Peygamber Türbe ve Camii, Mecidiyye Camii, Süleymaniye Camii, Kırmızı Medrese, Abdaliye Medresesi, Mem-u Zin Türbesi, Süleymaniye Medresesi, Mecidiyye Medresesi, Cizre Kale Surları, Babil Kalesi Surları ve Yafes Köprüsü tarihi ve turistik açıdan görülmeye değer eserlerden bazılarıdır(Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2021).

Güçlükonak

Güçlükonak ilçesi 6 mahalle, 1 belde ve 25 köyden oluşmaktadır (T.C. Güçlükonak Kaymakamlığı, 2021). İlçe Şırnak merkeze 71 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüz ölçümü 466 km2dir. 2020 yılı itibariyle ilçe merkezinin nüfusu 4.386 kişi, belde ve köylerinin nüfusu 7.753 kişi olup ilçenin toplam nüfusu 12.139 kişidir(TUİK, 2021).

Güçlükonak, Şırnak’ın il olmasından önce Siirt’in Eruh ilçesine bağlı bir köydür. Şırnak’ın il oluşuyla birlikte ilçe statüsüne kavuşmuş ve Şırnak’a bağlanmıştır. İlçe sınırları içerisinde bulunan Damlarca Köyünde yer alan Finik Kalesi, mağaralar, kayadan oyma evler, ve su sarnıçları görülmeye değer tarihi eser kalıntılarıdır(Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2021). İlçeye bağlı Düğünyurdu köyünde Dicle nehri kenarında sıcaklığı 60 derece olan kaplıca kaynağı bulunmaktadır. Belkısana adıyla bilinen kaplıca kükürtlü hidrojen içeriğe sahiptir(T.C. Güçlükonak Kaymakamlığı, 2021).

İlçenin merkezi düz bir alana sahipken çevresi engebeli bir arazi yapısına sahiptir. İlçenin rakımı yaklaşık 790 metre olup çevresindeki dağların yüksekliği 1500 metreyi aşmaktadır. Bitki örtüsü olarak seyrek ve küçük ormanlarda mazı veya meşe ağaçları yetişmektedir(T.C. Güçlükonak Kaymakamlığı, 2021).

İdil

İdil ilçesi 9 mahalle, iki belde ve 9 köyden oluşmaktadır (T.C. İdil Kaymakamlığı, 2021). İdil, Cizre ilçesine 29 km ve Şırnak il merkezine 71 km uzaklıkta bulunmaktadır. Mardin’in Midyat ilçesine ise 61 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüz ölçümü 1.148 km2 genişliğindedir. 2020 yılı sonu nüfus sayımlarına göre İlçe merkezinin nüfusu 29.787 kişi, belde ve köylerinin nüfusu 47.206 kişi olmak üzere ilçe mülki sınırlarında toplam 76.993 kişi yaşamaktadır(TUİK, 2021).

İdil, Dicle nehrinin batı yakasında yer alan geniş bir düzlük üzerinde kurulmuş olup rakımı yaklaşık 780 metredir. İlçenin kuzey ve kuzeybatısı engebeli dağlık bir doğaya sahipken güneye inildikçe rakım seviyesi düşer ve ovalık bir alana ulaşılır. İlçe topraklarının bitki örtüsü çok az olup bozkır görünümüne sahiptir (T.C. İdil Kaymakamlığı, 2021).

İdil, tarih ve kültür turizmi yönünden görülmeye değer eserleri barındırmaktadır. M.S. Hıristiyanlığın ilk yayıldığı dönemlerde kurulan kiliselerden biri olan Meryem Ana Kilisesi (Mor Yuhan Kilisesi) ve Timurleng tarafından yaptırılan Timur Çeşmesi ilçedeki tarihi varlıklardır(T.C. İdil Kaymakamlığı, 2021).

Batman, Hasankeyf ve Midyat üzerinden gelerek Cizre’ye giden karayolu üzerinde yer alan İdil, bu hat üzerinde Irak ile yapılan ticaret yoluna bağlantı sağlamaktadır. Şırnak Şerafettin Elçi Havaalanı da bu yol üzerinde kurulmuş olup İdil merkeze yaklaşık 15 km uzaklığa sahiptir.

Silopi

Silopi ilçesi 20 mahalle, 3 belde ve 33 köyden oluşmaktadır (T.C. Silopi Kaymakamlığı, 2021). Cizre ilçesine 34km, Şırnak merkeze ise 66 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüz ölçümü 831 km2 genişliğindedir. 2020 yılı sonu adrese dayalı nüfus sayım sonucuna göre İlçe merkezinin nüfusu 101.207 kişi, belde ve köylerinin nüfusu 37.607 kişi olmak üzere ilçe mülki sınırlarında toplam 138.814 kişi yaşamaktadır. İlçede yıllık nüfus artış hızı ‰ 5’dir(TUİK, 2021).

Silopi ilçesi yaklaşık 500 metre rakıma sahip bir ovada kurulmuş olup ilçenin kuzeyinde Cudi Dağı yer almaktadır. Güneye inildikçe arazi yükseltisi azalmaktadır. Silopi ovası verimli tarım arazilerini barındırmaktadır.

Silopi ilçesinin E-24 karayolu üzerinde yer alması ve Irak ile Türkiye arasında ticareti sağlayan Habur Sınır Kapısının ilçede bulunması ticaret hayatına canlılık kazandırmıştır. İlçe halkı geçiminin önemli bir bölümünü kamyon ve tır taşımacılığından sağlamaktadır. İlçede özel sektörce kurulmuş olan 130 MW/sa kapasiteli KAR-KEY termik santrali, 135 MW/sa kapasiteli CEY-TAŞ termik santrali, Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı PS3 pompa istasyonu, günlük bin ton üretim kapasiteli Aksu kömür ocakları, PVC Plastik Fabrikası ve 2 adet un fabrikası bulunmaktadır(T.C. Silopi Belediyesi, 2021).

Silopi ilçesinin kuzeyinde bulunan Cudi Dağı, Nuh peygamberin meydana gelen tufan sonrasında karaya çıktığı ilk yer olduğuna inanıldığından inanç turizmi açısından önemli bir uğrak noktası olma potansiyeli taşımaktadır. İlçe sınırları içerisinde bulunan Yankale mezrasındaki kale kalıntıları ile bu mezra ile Kavallı ve Buğdaylı köylerinde yer alan yığma tepelerden (höyüklerden) dolayı Silopi’nin M.Ö. Ninova (Musul) şehrine bağlı olduğu ve Asur devletinin yönetiminde bulunduğu kabul edilmektedir(T.C. Silopi Belediyesi, 2021).

Silopi ilçe merkezinde bulunan tarihi Yeşiltepe höyüğü, Cudi Dağı zirvesindeki Nuh peygamber ziyareti, sefine/gemi denilen düzlükteki ev, mescit kalıntısı ve sarnıçlar, Birlik (Cuma) köyünde bulunan Nuh Nebi Camii ve Medresesi, Görümlü beldesi sınırları içerisindeki eski camii kalıntıları ile Görümlü köprüsü ve Aksu köyündeki Mart Şumuni kilisesi tarih ve inanç turizmi yönünden önemli bir potansiyel oluşturmaktadır(Silopi Yenişehir MTAL - Altındağ Atatürk MTAL, 2021).

Uludere

Uludere ilçesi 18 mahalle, 3 belde ve 16 köyden oluşmaktadır(T.C. Uludere Kaymakamlığı, 2021). Şırnak merkeze 56 km ve Beytüşşebap ilçesine 60 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüz ölçümü 841 km2 genişliğindedir. 2020 yılı sonu adrese dayalı nüfus sayım sonucuna göre İlçe merkezinin nüfusu 9.634 kişi, belde ve köylerinin nüfusu 35.881 kişi olmak üzere ilçe mülki sınırlarında toplam 45.515 kişi yaşamaktadır. İlçede yıllık nüfus artış hızı ‰ 19’dur (TUİK, 2021).

Uludere ilçesi yaklaşık 1.220 metre rakıma sahip bir vadide kurulmuş olup etrafı yüksek dağlarla çevrilidir. İlçe toprakları dağlık ve engebeli bir arazi yapısından oluşmaktadır.