Mardin Müze Müdürlüğü tarafından, Ajansımızın Ekonomik Altyapının Geliştirilmesi programı kapsamında hazırlanan “Mor Yakup Kilisesi ve Zeynel Abidin Camii Projesi” uygulanarak hayata geçirildi.

Ajansımızın “2018 Yılı Ekonomik Altyapının Geliştirilmesi Mali Destek Programı” çerçevesinde Mardin Müze Müdürlüğü’nce Ajansımıza sunulan “Mor Yakup Kilisesi Restorasyonu ve Zeynel Abidin Camii ile Birlikte Turizm Altyapısının Hazırlanması Projesi” Ajansımızca desteklenerek tamamlandı. Toplam bütçesi 964 Bin TL olan projenin %75’ine Ajansımız tarafından 723 Bin TL hibe desteği sağlandı.

Projenin amacı Mardin’in Nusaybin ilçe merkezinde günümüze kadar ulaşmış tek kilise olan Mor Yakup Kilisesi ile yanındaki Zeynel Abidin Camii Kompleksinin bütünsel olarak turizme kazandırılmasıdır. Geçmişte kapı ve pencerelerine kadar yer altında bulunan Mor Yakup Kilisesi’nin 2000 yılında Nusaybin Belediyesi ve Diyarbakır Müzesi ortaklığı ile ÇEKÜL Vakfı ve Süryani Vakıfların desteğiyle kilise yapısının etrafında temizlik ve kazı çalışmaları gerçekleştirildi.

Yerelden başlayan bu proje daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle daha da geliştirildi. 2007 yılında kilise ve cami arasına yapılmış betonarme evler kamulaştırılıp yıkıldıktan sonra kazı alanı Zeynel Abidin Camii’ne doğru genişletilerek her iki alanın bütünlüğü sağlandı. 2017 yılına kadar 5 Bin m²lik bir alanda yapılan kazı çalışmaları sonucunda, Metropolit Mor Yakup’un çabalarıyla M.S. 313-320 yılları arasında inşa edilen Mezopotamya’nın en büyük kiliselerinden olan ünlü Nusaybin Katedrali’nin kalıntılarına ulaşıldı. 2014 yılında da Mardin Müzesi’nin çabaları sonucunda UNESCO Dünya Kültür Mirası geçici listesine girdi.

Osmanlı dönemi kayıtlarında Mor Yakup Kilisesi ile Zeynel Abidin Camii’nin ortak vakıf mülkiyetine sahip olduğu geçmektedir. Bununla beraber Zeynel Abidin Camii minaresi Süryani bir usta tarafından yapılmış ve kilise çan kulelerinde bulunan dekoratif ve mimari öğeler Zeynel Abidin Camii minaresine de taşındığından kültürler arası yakın ilişkinin bir kanıtı olmuştur.

Ajansımızın desteklediği Mor Yakup Kilisesi ve Zeynel Abidin Camii projesi sayesinde kilise yapısı restore edilerek açığa çıkan kalıntıların konservasyon yenilenmesi ve çevre düzenlemesi yapıldı. Kilise bahçesindeki arkeolojik kalıntıların turizme açılması ve UNESCO adaylık sürecinin kalıcı hale gelmesi hedeflenmekte olup Cami bahçesindeki Kültür ve İnanç Parkının uluslararası tanıtımı gerçekleştirildi. Böylece ilçeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısı artarak İpek Yolu üzerindeki yerleşim yeri turizminde Şanlıurfa’dan sonra önemli bir dinsel turizm destinasyonu haline getirildi. Ziyaretçilerin farklı kültürlerle tanışacakları, hakkında bilgi alabilecekleri bu kültürel ve dinsel alanın turizme kazandırılması bölgede turizm çeşitliliği oluşturması açısından büyük bir önem taşımaktadır.

Proje sonucunda ortaya çıkarılan arkeolojik kalıntılar koruma altına alınarak sergiye açılan kilise avlusu ile cami bahçesindeki park alanı bütünsel olarak turizme kazandırıldı. Farklı dinlere ait yapıların birlikteliğini ve ortak geçmişini ön plana çıkaran projenin tanıtım ve bilgilendirme çalışmalarıyla dinsel önyargıların önüne geçilmiş olacaktır. Bununla beraber hem yerel halkta hem de ziyarete gelen turistlerde farklı kültür ve inançlara saygı çok yönlü olarak artacaktır. Ayrıca kültürler ve inançlar arasında kutuplaşmanın her geçen gün artığı günümüzde bir arada yaşamanın tarihteki güzel bir örneği olarak dinler arası etkileşime ve dünya barışına katkı sağlayacaktır.